Leiguhákarlinn Steingrímur

Er ekki ríkið stærsti íbúðaeigandinn á höfuðborgarsvæðinu í gegnum eign sína í íbúðalánasjóði, bönkum og sparisjóðum. Alla vegana er það öllum ljóst að bankarnir halda freka íbúðunum tómum (sennilega til að geta selt þær með litlum fyrirvara)en að setja þær á leigumarkaðinn og halda þannig verðinu á mögulegum nótum fyrir venjulegt fólk.

Bankarnir sem Steingrímur einkavæddi eða frekar vogunarsjóðavæddi hafa engan áhuga á að leigja út íbúðir eða að hjálpa almenningi landsins á nokkurn hátt - þeir vilja bara kreista sem mest út úr yfirteknu skuldunum sem þeir fengu afhennt fyrir nánast ekkert, þ.e peningar sem upphafleg áttu að renna til að lækka stökkbreytt lán heimilana í landinu.

Ráða ekki við húsaleiguna

Athugasemdir

[Sumarliði Einar Daðason, 13.8.2011 kl. 08:37]

Þetta er einmitt kjarni málsins! Íbúðalánasjóður er til dæmis að þverbrjóta 1. gr. laga nr.44/1998 en þar segir:

Tilgangur laga þessara er að stuðla að því með lánveitingum og skipulagi húsnæðismála að landsmenn geti búið við öryggi og jafnrétti í húsnæðismálum og að fjármunum verði sérstaklega varið til þess að auka möguleika fólks til að eignast eða leigja húsnæði á viðráðanlegum kjörum.

Þetta er Íbúðalánasjóði og Velferðarráðuneyti ómögulegt að skilja!

[Sveinn Egill Úlfarsson, 13.8.2011 kl. 08:54]

Einmitt Sumarliði, Íbúðalánasjóður er að brjóta á eigendum sínum sem eru ekki stjórnvöld heldur fólkið í landinu. Þeir fáu sem fengið hafa að "leigja" eigin íbúð sem sjóðurinn hefur leyst til sín, eru að leigja á verði sem samsvarar sem best afborgunum þeirra af lánunum sem þeir fengu. Sjóðurinn gæti auðveldlega sinnt hlutverki sínu sem þú svo réttilega bendir á þ.e. að leigja fólki húsnæði á viðráðalegum kjörum og um leið fært markaðsverð húsaleigu í mannlegar hæðir.

[Sumarliði Einar Daðason, 13.8.2011 kl. 09:09]

Leiguverð á mánuði fyrir fasteign sem er metin á 20 milljónir ætti ekki að vera mikið hærri en 80 þús.kr. á mánuði. Þá er verið að miða við 5% ávöxtunarkröfu! Lífeyrissjóðir miða við 3,5% ávöxtun þannig að 5% er frekar hátt. Erlendis eru menn kannski að miða við 1,5-2%!

Verðtrygging á ekki við í þessu tilfelli því eignin heldur verðmæti sínu ef henni er haldið við. Um 30% af leiguverðinu t.d. 25 þús.kr. á mánuði (eða 300 þús.kr. á ári) ætti vel að duga fyrir slíku.

Sömuleiðis ætti 40 milljóna króna eign ekki að fara mikið yfir 160 þús.kr. í leigu á mánuði.

Íbúðalánasjóður hefur haldið því fram að með því að lækka leiguna þá eru þeir að skemma markaðinn. Það er ekki hlutverk Íbúðalánasjóðs að tryggja okrurum tekjur - heldur öryggi og jafnrétti í húsnæðismálum.

Þeir sem rukka leigu til þess að borga niður höfuðstóli húsnæðislána eru bara braskarar sem eru að nýta sér aðstæður. Svoleiðis brask á Íbúðalánasjóður einmitt að koma fyrir.

[Ragnar (IP-tala skráð) 13.8.2011 kl. 09:17]

Sammála... Húsaleiga er orðin fáránlega há og eiginlega óviðráðanleg. Það að leiguverð sé verða hærra en afborganir er bara ekki eðlilegt. En einnig eins og fyrir ungt fólk að kaupa sína fyrstu íbúð er orðið ógjörningur þar sem ekki er hægt léttilega eiga fyrir fyrstu afborgun. Hvers vegna? Nú auðvitað þökk sé Steingrím og hans vitlausu skattahugmynd. Fólk nær ekki safna upp í þessa afborgun léttilega þar sem meirihluti þess penings sem fólk fær í dag fyrir selda vinnu hverfur í sköttum á einn eða annan hátt. Það litla sem verður eftir væri hægt að safna með því búa lengur á "hótel mömmu" en viljum við verða eins og spænskt samfélag þar sem þekkt er að börn búi heima allt til þrítugs. Ef ekki er búið heima lengur þá færi þetta litla sem eftir verður núna í fáránlegt leiguverð þannig staðan er svolítið svipuð eftir því hvaða leið er farið og þetta er RÍKISSTJÓRNIN ekki að sjá, eða vill ekki sjá. Þeirra leið út úr vandanum er skattar, skattar og aftur skattar.

Það er enn eitt líka sem þarf að átta sig á að gamla markaðshugtakið "You have to spend money to make money" er eitthvað sem menn eru að missa sjónar á orðið. Skatta hækkanir eru ekki lausn vandamálsins í dag heldur opinn hugur og vilji til að stíga nokkur skref í því skapa viðunandi umhverfi í landinu.

[Sveinn Egill Úlfarsson, 13.8.2011 kl. 09:38]

Íbúðalánasjóður, bankar og sparisjóðir eru einmitt að hafa áhrif á þróun leiguverðs með því að halda stærsta hlutanum af íbúðum sem losna frá markaðnum. Ég get tekið undir allar þínar hugmyndir Sumarliði því eins og staðan er verður að grípa inní og setja viðviðunarverð því markaðurinn er ekki að virka á meðan stjórnvöld eru með klærnar utan um framboðið.

Sama gildir um það sem þú skrifar Ragnar, unga fólkið getur hvorki komið né farið á þessum markaði. Útilokað fyrir venjulegt ungt fólk sem er að byrja vinnuferilinn að kaupa íbúð af eigin rammleika og leiga er orðin svo til útilokuð líka. Þetta er að verða hálf "austur-þýskt" ástand þar sem kerfið ákvað að fólk gæti fyrst stofnað fjölskyldu eftir 35ára og í fyrsta lagi komið til greina fyrir eigin íbúð eftir 40 ára.

[Gulli (IP-tala skráð) 13.8.2011 kl. 09:44]

Ragnar, húsaleiga verður að vera hærri en afborganir, leigutekjurnar þurfa nefnilega að standa undir afborgunum og viðhaldi. Væntanlega vilja eigendurnir síðan fá eitthvað fyrir sinn snúð og af hugsanlegum hagnaði þarf auðvitað að borga skatt. Ef leigan er ekki nógu há til að standa undir þessu þá fer íbúðin einfaldlega af leigumarkaðnum því það borgar sig ekki fyrir eigandann að leigja hana út.

Ég get þó tekið undir með Sumarliða að Íbúðalánasjóður er ekki alveg að standa sig í stykkinu en þar kemur líklega líka til að Íbúðalánasjóður í núverandi mynd er brot á EES samningnum og verður að gjörbreyta ef Ísland ætlar að ganga í ESB.

[Sumarliði Einar Daðason, 13.8.2011 kl. 10:28]

Gulli, þarna ertu að benda á einn alvarlegan misskilninga varði myndun leiguverðs: "Leigan verður að standa undir afborgunum". Eignir eru aldrei færðar sem gjöld eða rekstrarkostnaður í bókhaldi. Til þess eru afskriftarreikningar. Miðað við þumalputtareglu er ekki óvarlegt að reikna 6-7 þús.kr. í afskriftir á mánuði miðað við 20 milljón króna eign.

Sumir eiga eignir skuldlaust og eru að leigja út, ættu þeir þá að leigja t.d. 20.000.000 eign á 50 þús.kr. á mánuði af því að þeir eru ekki að borga af húsnæðislánum? Almennir innlánsvextir eru ekki nema 0,2% í dag þannig að það er mun arðsamara að binda peninga í steypu og leigja hana út.

Leiguverð á alltaf að vera lægra en binding fjármagns við að kaupa sér eigin íbúð (eignamyndun). Annað er bara græðgi og misnotkun á félagskerfinu sem Íbúðalánasjóður á að standa fyrir. Auðvita er öllum frjálst að krefjast leiguverðs eins og honum hentar, en það á alls ekki að gerast með fjármögnun eða tilstuðla Íbúðalánasjóðs sem er fjármagnað af skattgreiðendum.

[Vill ekki láta nafn síns getið (IP-tala skráð) 13.8.2011 kl. 10:34]

Ég er ein þeirra sem varla hefur efni á því að vera á leigumarkaði. Við erum fjögurra manna fjölskylda og vorum í 4 herbergja íbúð sem ríkið átti með óbeinum hætti. Ríkið ákvað að hækka leiguna um 25% sem þýddi að annaðhvort urðum við að flytja eða fara i vanskil. Við fluttum því í 45 fermetra 2 herbergja íbúð (lægsta krónutala sem þá fannst) sem sama ríki á og leigir á uppsprengdu verði.

Fyrir hrun var ég ein af þeim sem ætlaði að vera skynsöm og því var ég að spara sjálf fyrir útborgun í stað þess að taka hattalán. Ég missti vinnuna og hef nú verið atvinnulaus í 3 ár. "útborgunin" sem við áttum er fyrir löngu uppurin og við erum búin að nýta alla þá góðvild sem við getum hjá okkar nánustu. 

Hér fáum við að vera fram á vor en svo vitum við ekki hvað verður um okkur.  Þegar ég hef leitað eftir aðstoð hefur mér verið bent á að ég hafi tvo möguleika í þeirra augum annað hvort skilja eða gera mig gjaldþrota. Ég samþykki hvorugan kostinn. Mig svíður hinsvegar að greiða niður afskriftir annara.

ps. við hjónin erum komin vel á fertugsaldurinn

[Sumarliði Einar Daðason, 13.8.2011 kl. 10:46]

Velferðar- og öryggisnetið hér í þessari norrænu velferðarstjórn er bara fáranlegt. Þessi ríkisstjórn er til skammar (og sjálfsagt hinar á undan líka).

[Margrét Ólafsd. (IP-tala skráð) 13.8.2011 kl. 11:06]

Sæl og blessuð, þú sem hefur varla efni á að vera á leigumarkaði:

Ég skil nákvæmlega hvað þú talar um.  Ég var sjálf í þessari stöðu fyrir fjöldamörgum árum og bjó í mörg ár í Búseta íbúð.  Eftir að hafa sparað og nurlað í mörg ár ákváðum við hjónin að reyna að eignast eitthvað.  Í kjölfarið kom verðbólga og síðan bankahrunið með tuga prósenta hækkun á húsnæðislánið.  Við fáum engar afskriftir því að fasteignamatið er ennþá yfir upphæð skuldanna.  Við þrælum fyrir skuldum og í hverjum mánuði hækka þær.  Húsnæðislánið er núna í 27 milljónum og var þegar það var tekið haustið 2005 17 milljónir.  Þá áttum við eitthvað talsvert í eigninni.  Lánið er nú 10 milljónum hærra en þegar það var tekið.  Ég tek það fram að ég verð sextug eftir 3 ár. Þessi ríkisstjórn ákvað að standa með fjármagnseigendum og þeim sem fóru offari í skuldsetningu.  Engar afskriftir eru í boði fyrir venjulegt sparsamt launafólk.  Því miður þá borgaði sig ekki að fara varlega, þessi ríkisstjórn hélt áfram að standa með föllnum bönkum til að blóðmjólka hinn venjulega Jón og Gunnu.  Sorglegt þjóðfélag.

[assa (IP-tala skráð) 13.8.2011 kl. 12:32]

Örfáar staðreyndar séð frá leigusala. Það er til lítils að eiga eign og leigja hana út ef það gefur ekkert í aðra hönd. Það er mun betra í dag að eiga peninginn en leigja steypuna. Það er dýrt að eiga eign. Fasteignagjöld eru há, lánin dýr og eignin þarf viðhald. Fjármagnstekjuskattur ríkisstjórnarinnar sem nú er 20%, hjálpar aldeilis til við að hækka leiguverðið. Það getur fylgt því ótrúlegt vesen að leigja eign sína og ljóst að enginn kaupir fasteign aðeins til að leigja og græða á því. Fólk kemur örugglega í fæstum tilfellum út í gróða í þannig bissness.

[Skúli (IP-tala skráð) 13.8.2011 kl. 12:53]

Leiguverðið þarf nú að vera nokkuð hátt miðað við að meðalgreiðsla á mánuði af 20 milljóna láni frá íbúðalánasjóði með 4.9% vöxtum og 4% verðbólgu (verðbólgumarkmið Seðlabanka Íslands) er 230 þús á mánuði.  Kannski er mun betra að leigja þá íbúðina á 180 þús og þurfa ekki að sjá um fasteignagjöld, viðhald og annað sem húseigangi þarf að sjá um.

Þess má líka geta að í enda samningstímans ertu búinn að borga 110 milljónir af 20 milljóna króna láninu þínu.  Hvernig getur það staðist að ILS standi ekki betur en hann gerir? Ætli það séu öll vanskilin? Ef ekki væri fyrir verðtrygginguna þá væri maður einungis að borga 45 milljónir fyrir þessar 20 milljónir.  Ég vil halda því fram að lífeyrirsjóðirnir geti brunnið hvar sem þeir vilja ef ég þarf að borga 65 milljónum minna fyrir 20 milljón króna lánið og sleppa lífeyrinum mínum.

[Magnús Ágústsson, 13.8.2011 kl. 13:50]

ég er að leigja 3ja herbergja á 125.000kr með öllu innbúi

[aftur þessi sem vill ekki nafn síns getið (IP-tala skráð) 13.8.2011 kl. 14:11]

já það borgaði sig greinilega ekki að fara varlega Margrét.

Ég hef verið á leigumarkaði í 16 ár og frá því hrunið var verið í húsnæði sem er óbeint í eigu ríkisins. Ástandið var slæmt en er nú að verða hryllilegt. Í huga mér leikur ekki nokkur vafi á því að aðrir hafi það einnig slæmt og ansi margir mun verr en ég. Við náum þó að dansa nokkurnvegin réttu megin við línuna með því að fórna kjöti, fisk, nánast grænmeti og ávöxtum, félagslífi, tómstundum, bílnum nánast, jól og afmæli hafa þessi þrjú ár verið verulega minimalisk, fatnaður á börnin kemur ýmist gefins eða keyptur notaður, foreldrarnir versla ekki föt,  klipping er fyrir börnin og foreldrarnir klippa sig sjálf og allt það sem mögulega getur sparað.

Skúli: 230 þúsundin eru meðalgreiðsla út allan lánstíma (m.v. 40 ára lán). Meðalgreiðsla þýðir heildarsumma allra greiðslna deilt með fjölda þeirra. Það þýðir að meðalgreiðsla sama láns verður enn 230 þúsund árið 2051. Greiðsla af slíku láni í dag er um 100 þúsund krónurnar og ef bætt er við kostnað sem til fellur við eignina þá náum við varla ásettri leigu flestra íbúða. 

[Sumarliði Einar Daðason, 13.8.2011 kl. 14:46]

Þeir leigusalar sem ætlast til þess að leiguverðið standi undir afborgun vegna húsnæðislána (fjármagna eignamyndun að fullu plús allan kostnað) eru ekkert skárri - jafnvel gráðugri - en þær lánastofnanir sem kannski sumir sömu aðilar eru að kvarta undan. Breyting á formi eignar er ekki útgjöld! nema að það verði rýrnun. Þá kallast það afskriftir.

Miðað við árferðið á fjármálamörkuðum í dag kallast það mjög gott að fá 3,5% raunávöxtun af eigin fé. Flestir fjármagnseigendur sitja uppi með neikvæða ávöxtun. Það er leitun að fjárfestingum sem er ekki neikvæð. Ekki þýðir að leggja peninga í banka þar sem vaxtamunur á inn- og útlánsvöxtum er 5.600% (56 faldur).

Segjum að einhver eigi 20.000.000 kr. eign sem viðkomandi leigir á 200.000 kr. á mánuði - þá er hinn sá sami að fá 12% ávöxtun. Segjum sem svo að það fari 400.000 kr. á ári í kostnað (t.d. fasteignagjöld og viðhald), þá er ávöxtunin engu að síður 10%. Auðvita á þessi markaður að vera frjáls og fólki frjálst að leigja fyrir hvaða upphæð sem er.

Hins vegar á Íbúðalánasjóður, sem starfar eftir skýrum landslögum, ekki að taka þátt í þessu - hvorki að keyra verðið upp með beinum aðgerðum sínum né fjármagna gróðaviðskipti hjá einstaklingum sem vilja "ókeypis" eignamyndun.

[HAG (IP-tala skráð) 13.8.2011 kl. 16:18]

Þú gleymir einu í útreikningnum Sumarliði, ríkið tekur 20% í fjármagnstekjuskatt af þessari 200.000 leigu sem gera 40.000 á mánuði, eða 480.000 á ári.

[sveinn sigurður ólafsson (IP-tala skráð) 13.8.2011 kl. 18:47]

kostar 110 milljónir að taka 20 milljóna lán?

hvernig datt nokkrum í hug að sætta sig við það?

ekki einu sinni lánahákörlum götunnar (á hvaða stað sem er) myndi ekki detta í hug að einu sinni reyna setja svoleiðis kjör á dæmið..

hvernig dettur ykkur í hug að halda áfram að taka þátt í þessari vitleysu?

[sveinn sigurður ólafsson (IP-tala skráð) 13.8.2011 kl. 19:22]

spurning hvort þessi húsnæði verða ekki seld til einhvers "vinar", sem og þessi sem bankarnir eiga.

örugglega einhverjum sem langar að verða slumlord.

[Landfari, 14.8.2011 kl. 01:15]

Sumarliði ég vil endilega leigja hjá þér fyrist þú getur leigt svona ódýrt án þess að borga með eigninni.

Ég veit að vísu ekki úr hverju húsið þitt er byggt en hús sem bygð eru úr þessum venjulegu byggingarefnum sem við þekkjum kosta að jafnaði ekki undir 1-2% í viðhaldi árlega. Það er að vísu hægt að trassa þetta viðhald og í nokkur ár en þá færðu það í bakið seinna.

Talan sem þú ætlar í fasteignagjöld og viðhald dugar bara fyrir öðrum liðnum. Þá er hinn eftir + tryggingar + hússjóður + fjármagnstekjuskattur + afskriftir (sem alltaf eru einhverjar þótt þú haldir húsinu vel við) Þá er enn eftir að meta áhættuna af því hvernig leigjandinn fer með eignina þína. Ætli hægt sé að tryggja sig gengn slæmri umgengni hjá tryggingarfélögunum?

Það liggur alveg ljóst fyrir að húsaleiga hefur verið of lág undanfarið. Þess vegna hefur leiguíbúðum fækkað því fólk missir þær einfaldlega því þær standa ekki undir sér og almennt á enginn pening til að borga með þeim og ekki er hlaupið að því að selja þær.

Nema þú Sumarliði. Þú hefur væntanlega grætt á tá og fingri fyrst þú kemst af með svona lítinn kostnað við húsnæði. Þú hlýtur að eiga nokkrar íbúðir fyrst þær geta malað svona gull í þínum höndum. 

[Sveinn Úlfarsson (IP-tala skráð) 14.8.2011 kl. 09:20]

Margar góðar athugasemdir hafa komið hér fram. Auðvitað spila margir þættir inn í leiguverðið en stóra málið í þessu er að stjórnvöld og fjármálastofnanir í eigu kröfuhafa sjá sér hag í því að halda bókfærðu íbúðarverði háu, sem sýnir þá verðmæti eigna hærra en það í raun ætti að vera. Leiguverð er leitt af áætluðu verðmæti eignanna, sama hvort það er raunsætt eða ekki.Þeir eru sem sagt þegar farnir að blása lofti í næstu bólu þó loftið úr þeirri síðustu sé ekki einu sinn alveg farið úr. Þessi huglausa ríkisstjórn situr og nagar neglur af ótta við reiði fjármagnseigendana og grípur inní frjálsa verðmyndun til að vernda hagsmuni þeirra, enn og aftur á kostnað fólksins í landinu.

[Sumarliði Einar Daðason, 14.8.2011 kl. 09:51]

Landfari, ef ég ætti einhverja peninga þá myndi ég að sjálfsögðu kaupa mér fasteignir og leigja þær út. Það er ekki nema 20% skattur af tekjunum af 70% hluta þeirra. 30% er hugsað sem frádráttarliður fyrir fasteignagjöldum og viðhaldi/afskriftir og tryggingum.

Fjármagnstekjuskattur er 20% af 100% hluta ef þú átt peninga inná bankabók eða fjárfestir í hlutabréfum. Raunávöxtun peninga er neikvæð í dag - sem þýðir að krónan er stöðugt að falla í verði (án þess að laun hækki á móti) - sem þýðir að þú átt frekar að binda peninga í steypu (eða gulli) og ALLS EKKI taka verðtryggð lán!

Það sjá allir sæmilega gefnir einstaklingar að þú tekur ekki lán með 10% vöxtum til þess að kaupa þér hlutabréf sem skilar þér bara 5% í arð (sem var reyndar nokkuð algengt hér á landi).

Pældu í því ef Íbúðalánasjóður og bankar myndu leigja út allar tómu íbúðirnar miðað við 3,5% arðsemiskröfu. Miðað við tölur sem maður les í fjölmiðlum þá myndi leiguverð lækka um 50-60%. Ógeðslegar og nánast óíbúðahæfar íbúðir myndu detta út af markaðnum.

[Landfari, 15.8.2011 kl. 00:23]

Sumarliði, það væri nú ekki skynsamlegt að kaupa íbúðir núna ef hætta er á að leiguverð muni lækka um 50 -60 %. Það þarf nú engann gáfumann til að sjá það. Leigufyrirtæki færu unvörpum á hausinn með tilheyrandi offramboði á íbúðum og verðfalli.

Það er nokkurn vegin vitað hvað íbúð kostar í byggingu. Það eru alltaf einhverjar sveiflur í gangverði á þeirri íbúð eftir markaðsástæðum en það er mjög slæmt fyrir alla ef verðið er að sveiflast um marga tugi prósenta frá því. Það geta þá að vísu einhverjir gert mjög góð kaup og grætt á því en það þýðir bara að annar gerði slæma sölu og tapar miklu.

Við vorum að horfa á það fyrir hrun að íbúðir voru að hækka um 100% meðan byggingakostnaður hækkaði um 30%. Það þurfti ekki mikinn speking til að sjá að svoleiðs gæti þetta ekki haldið áfram. Á þessu bera bankarnir stærstu ábyrgðina sem lánuðu hverjum sem hafa vildi því bankamaðurinn fékk bónus fyrir að koma út láninu óháð því hvort það væri líklegt að það yrði greitt til baka. Það þarf hinsvegar tvo í tangó lántakandinn þurfti að spila með. 

Það er miklu betra fyrir markaðinn að hann sé nokkuð stöðugur. Það er forsenda fyrir því þú getir yfir höfuð fengið lán til íbúðakaupa því það lánar enginn þér fyrir 70 -80% af íbúðaverði ef búast má við að verðið verði fallið um 50% eftir nokkra mánuði. Nema þá náttúruleg að þú getir sett ibúð foreldranna að veði líka en það eru viðskipti sem við viljum ekki sjá. 

Hvernig í veröldinni á Jón Jónsson sem stofnaði sitt fasteigafyrirtæki á íbúðaleigumarkaði að geta staðið í skilum ef hann þarf að mæta samkeppni frá ríkinu með niðurgreiddum íbúðum af skattfé landsmanna.

Hvernig á Siggi Jóns að fara að því að borga af lánunum af íbúðinni sem hann sat uppi með þegar hann var að skipta í stærri eign og allt hrundi áður en hann gat selt. Lánin lækka ekki af þeirri íbúð þó Íbúðalánasjóður helli hundruðum íbúða inn á markaðinn. Slík aðgerð setti fjölda manna endanlega á hausinn. Þessir aðilar sem eru að leigja eru ekki allir einhverjir multimillar sem vita ekki aura sinna tal. Við erum að tala um allt frá einstæðum mæðrum til þokkalega vel stæðra fjölskyldna sem gætu misst allt sitt. Það eru líka til á markaðnum erlendir millar sem áttu Jöklabréf sem hafa ekki komist með sína fjármuni úr landi og keypt blokkir í staðin sem þeir leigja út. Þeir færu náttúrulega ekki á hausinn þó leigan lækkaði en þeir myndu líklega losa sig við þessi hús með tilheyrandi enn meira verðfalli.

Svo er annar handleggur á þessu og það er óöryggið hjá leigendunum. Það er ekkert grín að búa í leiguhúsnæið sem fer á uppboð. Tíminn og kostnaðurinn sem fer í leit að húsnæði, flutninga, er það eina sem er kanski mælanlegt. Áhrifin á börnin sem jafnvel missa vinina og skólafélagana geta dregið dilk á eftir sér.

Það er mikilsvert fyrir alla markaði að hafa stöðugleika, viðskiptalega séð, en ég held að það sé hvergi eins mikilvægt og á íbúðamarkaði því hliðarverkanir þar eru svo miklar og geta varað lengi og lenda oftast á þeim sem síst skildi.

Auðvitað er æskilegt að menn þurfi ekki að vinna myrkranna á milli fyrir húsaleigunni einni saman, það segir sig sjálft að það gengur ekki. Jafn sjálfgefið er að húsaleiga hlýtur alltaf að taka mið af byggingarkostnaði húss þegar til lengdar er litið. Hún getur lækkað tímabundið meðan offramboð er og hækkað tímabundið meðan skortur er en heppilegast er að þessar sveiflur séu sem minnstar.

Þeim mun hærra sem leigan fer upp vegna skorts á leiguhúsnæði þeim mun dýpri verður niðursveiflan sem óhjákvæmilega fylgir á eftir. Þetta virkar eins á hinn veginn að ef offramboð á leighúsnæði veldur niðursvieflu á leiguverði þá verður sveiflan uppávið þeim mun stærri sem niðursveiflanvarr meiri. Við erum að upplifa það núna að leigan er að hækka af því að hún lækkaði svo mikið fyrst eftir hrun að leigan stóð ekki undir kostnaði og því fækkaði þeim sem gátu boðið húsnæði til leigu.

[Sumarliði Einar Daðason, 15.8.2011 kl. 09:13]

Ég tek undir hvert einasta orð Landfara hér að ofan.